Doğal
Afetler
Jeolojik
doğal afetler
Deprem
Deprem, yerkabuğu içindeki kırılmalar nedeniyle
ani olarak ortaya çıkan titreşimlerin dalgalar halinde yayılarak
geçtikleri ortamları ve yeryüzeyini sarsma olayıdır. Magma üzerinde
yüzen levhalar konveksiyonel akım sayesinde
sürekli hareket halindedir. Kıtaların hareketi ile plato
sınırlarında kaynama ve ayrılmadaki sürtünmeden oluşan kinetik enerjinin
aniden büyük bir güçle boşalabilir. Yer katmanlarında
oluşan şok dalgalarının sebep olduğu doğa olayına deprem denir.
Depremin nasıl oluştuğunu, deprem dalgalarının yeryuvarı içinde ne şekilde
yayıldıklarını, ölçü aletleri ve
yöntemlerini,kayıtların değerlendirilmesini ve deprem ile ilgili
diğer konuları inceleyen bilim dalına "Sismoloji" denir.
Heyelan
Heyelan ya da toprak kayması, zemini kaya
veya yapay dolgu malzemesinden oluşan bir yamacın yerçekimi,
eğim, su ve benzeri diğer kuvvetlerin etkisiyle aşağı ve
dışa doğru hareketidir. Kayalardan, döküntü örtüsünden veya topraktan
oluşmuş kütlelerin, çekimin etkisi altında yerlerinden koparak
yer değiştirmesine heyelan denir.
Bazı heyelanlar büyük bir hızla
gerçekleştikleri halde bazı heyelanlar daha yavaş gerçekleşirler. Heyelanlar
yer yüzünde çok sık meydana gelen ve çok yaygın bir kütle hareketi çeşididir
ve aşınmada önemli rol oynarlar. Büyük heyelanlar
aynı zamanda topoğrafyada derin izler bırakırlar. Türkiye'de en fazla
görülen
yerler Karadeniz Bölgesin de özellikle Doğu Karadeniz şerididir.
Yanardağ patlamaları
Yanardağ ya da Volkan, magmanın (dünyanın
iç tabakalarında bulunan, yüksek basınç ve
yükseksıcaklıkla erimiş kayalar), yeryuvarlağının yüzeyinden dışarı
püskürerek çıktığı coğrafi yer şekilleridir.Güneş sisteminde bulunan
kayalık gezegen ve aylarda (bazıları çok aktif olan) birçok yanardağ olmasına
rağmen, bu olgu, en azından dünyada, genellikle tektonik plaka sınırlarında
görülür. Ne var ki, sıcaknokta yanardağlarında önemli istisnalar
vardır.Yanardağların araştırıldığı bilim dalına volkanoloji (yanardağbilimi)
denir.
Endonezya'daki Java Adasında bulunan Semeru
Yanardağı. Öte yandan, eğer magma düşük oranlarda (%52'den az) silika içerirse,
lava "mafik" adı verilir ve püskürürken çok akışkan hale
gelir ve uzunmesafelerce akabilir. Mafik lav akışının iyi bir
örneği, İzlanda'nın neredeyse coğrafî merkezindeki bir püskürme
yarığının aşağı yukarı 8.000 yıl önce oluşturduğu Büyük Thjórsárhraun
akıntısıdır. Bu lav akıntısı, 130 km ötedeki denize varıncaya kadar
akmaya devam etmiş ve 800 km²'lik bir alanıkaplamıştır.
Meteorolojik doğal
afetler (Hava olayları)
Sel
Sel, bir bölgede toprağı belirli bir
süre için tamamen veya kısmen su altında bırakan;
ani, büyük ve düzensiz su akıntılarına verilen isimdir.Bir
akarsu veya deniz, göl gibi büyük su kitleleri
kimi zamanfazlasıyla suyla yüklenir, bunun sonucunda taşarak yatağından
çıkar ve "sel"
adı verilen bir doğalfelakete neden olur.
Çığ
Çığ, farklı nedenlerden dolayı dağdan
aşağıya doğru kayan büyük kar kütleleridir. Bol kar yağışı olduğunda,
taze kar tabakasının alttaki eski tabakayla iyi kaynaşmaması
sonucu,rüzgarın kaldırdığıbüyük bir kar kitlesinin aşağı inerek alttaki
kar tabakası üzerinde kayması sonucu, ve bir hayvan veya kayakçının
oynak kar tabakasını çiğneyerek harekete geçirmesi sonucu
çığ oluşabilir.
Fırtına
Hızlı esen rüzgar kendi
kuvvetinin yanında çevresini de etkiler. Öncelikle
estiği denizde veya okyanusta suları
kabartarak büyük dalgalar oluşturur. Fırtınaya yakalanan
yelkenli tekneler, herhangi bir liman ya da marinaya sığınamayacak kadar
açıktaysalar, fırtınaya hazırlık yapmaları gerekir. Şiddetli rüzgara
karşıyapılacak en etkili önlem, yelkene camadan vurmaktır. Bunun
anlamı yelkenin alanını küçülterek, rüzgardan daha
az faydalanmaktır. Bu şekilde rüzgarın tekneyi bayıltıcı etkisinin birazda
olsa önüne geçilmiş olunur. O da yetmiyorsa teknedeki ana
yelken indirilir ve ön yelkenle (flok veya cenova) seyiredevam
edilir.
Kuraklık
Bir bölgede nem miktarının
geçici dengesizliğin kaynaklana su kıtlığı olarak
tanımlanabilen kuraklık,doğal bir iklim olayıdır ve herhangi
bir zamanda ve yerde meydana gelebilir. Kuraklık genellikle yavaş
gelişir ve sıklıkla uzun bir dönemi kapsar. Kurak iklimlerin hüküm sürdüğü
yerlerdeki hayvanlar ve bitkiler, nem eksikliğinden ve
yüksek değişkenlikteki yağıştan dolayı olumsuz etkilenirler.
Orman Yangını
Orman yangını, doğal ya da insani
sebeplerden ortaya çıkan ormanların kısmen veya tamamen yanmasıdır.
Yıldırım düşmesi,yanardağ patlaması ve
yüksek sıcaklık gibi doğal sebeplerle çıkan yangınlar ve
sigara, tarımsal ürünler nedenli çıkan insan kaynaklı orman
yangınları vardır. Ormanların yanması ekolojik olarak bir çok zarara
sebep olur. İklim değişikliği ve kuraklık başlıca sonuçlardır.
Hortum
Hortum, kümülus bulutları ile bağlantılı
olarak silindir şekilinde dönerek gezen bir rüzgâr türüdür. Bu
"hortum" bulutlardan yere kadar uzanır
ve büyük yıkıcı güce sahip olan
bir doğa felâketidir. Hortumlar hakkında bir bilimsel teori ilk olarak
1917 yılında Alfred Wegener tarafından üretilmiştir ve bu teori günümüzde de
doğru olarak kabul edilmektedir. Bir denizin ya da gölün üzerinde
meydana gelen bir hortum, yerden emdiği sular ile bir
"Su hortumu" oluşturur.
Birkaç şey eksik
YanıtlaSil