Beyin göçü

Beyin göçü

Beyin göçü, yetiştirilmesi için büyük kaynak gerektiren veya yetiştiği halde ilgisizlik ve olanaksızlık nedeniyle bilim insanı, hekim, mühendis vb. gibi vasıflı insan gücünün daha gelişmiş bir ülkeye göç etmesi.

Beyin göçünden bahsedilebilmesi için terk edilen ülke ile göç edilen ülke arasında gelişmişlik ve olanak açısından az da olsa bir fark bulunmalıdır. Beyin göçü temelde gelişmiş ülkelere yönelik bir kaynak aktarımı olarak değerlendirilebilir.

Yetişmiş insan gücü hareketi olarak değerlendirilen beyin göçünün geçmişi çok eski devirlere dayanır. Çeşitli dini, siyasi, bilimsel nedenlere dayanan beyin göçü ilk ve ortaçağlarda bulunuyordu. II. Dünya Savaşından önce çok sayıda bilim insanı Hitler'den kaçıpABD'ye yerleştiler. Bu gelişmelerde Amerika'nın gelişmesinde büyük ölçüde rol oynadı. Albert Einstein da Almanya'dan ABD'ye göç eden bilim insanlarından biridir.

Türkiye'den Yurt Dışına Beyin Göçü ve nedenleri

Gelişmekte olan ülkelerden gelişmiş ülkelere gerçekleşen nitelikli işgücü göçü gelişmekte olan ülkeler açısından yüksek maliyetli bir hibe olarak nitelendirilebilir. Türkiye’den yurt dışına nitelikli işgücü göçü özellikle son dönemlerde peşpeşe yaşanan ekonomik krizlerden sonra daha da önem kazanmaktadır, çünkü ekonomik krizlerin ardından eğitimli gençlerde işsizlik önemli bir ölçüde artmıştır. Bu çalışma, 2002 senesinin ilk yarısında gerçekleştirilen bir anket uygulamasının sonuçlarına dayanmaktadır. Anketin hedef kitlesi yurt dışında öğrenimlerini sürdüren lisans, yüksek lisans ve doktora öğrencileri ile üniversite eğitimli işgücü olarak belirlenmiştir. Anketlerden elde edilen verilerle, çalışan profesyonellerin ve öğrencilerin Türkiye’ye geri dönme olasılıkları ve nedenleri, sıralı probit modeli ile kurgulandı ve kestirimler yapıldı. Literatürde, yüksek nitelikli işgücünün yurt dışına göç etmesinde ekonomik nedenlerin önemi vurgulanmaktadır. Yurt dışında kazanılan yüksek maaşlar, beyin göçünün en önemli nedenlerinden biri olarak görülmektedir. Çalışmamızda beklenenin aksine yurt dışında çalışanların Türkiye’ye geri dönmeme kararında yurt dışındaki yüksek gelirler istatistiksel olarak anlamlı bulunmamıştır. Öğrenci grubunda ise gelir farkları beklenildiği gibi önemli bulunmuştur. Öğrencilerin yurt dışında kalma kararındaki en önemli çekici faktör yurt dışındaki sistemli ve düzemli yaşam tarzı olmuştur. Yurt dışında çalışanların Türkiye’ye geri dönmeme kararındaki en önemli itici nedenlerden biri ise Türkiye’deki ekonomik ve siyasî istikrarsızlık olmuştur. Analizde, her iki grup için Türkiye’ye geri dönme veya yurt dışında kalma kararında gitmeden önceki dönme niyetleri ve ailenin rolü önemli çıkmıştır.